Niewłaściwe rozpoznanie gdzie leżą granice psychologiczne może prowadzić z jednej strony do zachowań uległych, a z drugiej strony do narzucania swojej woli innym, czyli agresji. W opozycji do tego zachowanie asertywne polega na bezpośrednim, uczciwym i stanowczym wyrażaniu wobec innych swoich uczuć, opinii lub potrzeb.
Czy rozpoznajesz granice psychologiczne?
☑Jeżeli ktoś zachowuje się wobec Ciebie w sposób niesprawiedliwy, nie zwracasz mu na to uwagi?
☑ Kiedy ktoś od dłuższego czasu nie oddaje Ci pożyczonej na kilka dni książki, „cierpliwie” czekasz?
☑ Często zdarza Ci się robić coś tylko dlatego, że trudno Ci się przeciwstawić?
☑ Czy zazwyczaj, gdy komuś czegoś odmawiasz, wymyślasz wytłumaczenie, które ma usprawiedliwić lub złagodzić Twoją odmowę?
Odpowiedzi twierdzące na te pytania oznaczają trudności w dbaniu o swoje granice psychologiczne w relacjach z innymi ludźmi.
Ani uległość ani agresja
Asertywność oznacza umiejętność pełnego wyrażania siebie w kontakcie z drugą osobą bez używania siły, przemocy i naruszania jej granic.
Jakie płyną korzyści z asertywności? Przede wszystkim lepiej i skuteczniej komunikujemy się z innymi, zachowując szacunek do siebie i do drugiej osoby. Asertywność przejawia się w takich obszarach, jak: wyrażanie uczuć, wyrażanie własnego zdania, w tym wyrażania zdania na temat zachowania drugiej osoby (krytykowanie/chwalenie), przyjmowaniu opinii innych, w tym opinii osób na swój temat, odmawianie. Ktoś, kto jest asertywny potrafi również zwracać się wprost po pomoc do innych osób.
Granice psychologiczne
Pojęcie asertywność ściśle wiąże się z pojęciem granicy psychologicznej.
Znajomość granic psychologicznych związane jest ze świadomością siebie, emocji, motywacji, potrzeb, które kształtują się podczas całego naszego życia. Przypominają niewidoczne na pierwszy rzut oka granice terytorialne, które wyznaczają naszą odrębność (emocjonalną, fizyczną, psychologiczną) wobec innych.
Oczywiście w różnych relacjach możemy w inny sposób swoje granice określać. Dlatego nie mogą one być zbyt usztywnione. W przeciwnym wypadku bardzo trudno byłoby nam budować przyjaźnie czy związki intymne.
W tych bowiem relacjach dajemy drugiej osobie dostęp do takich obszarów siebie, do których nie dopuszczamy wielu innych osób. Wykształcone w takiej relacji poczucie bezpieczeństwa i wzajemne zrozumienie budują wyjątkową więź.
Bliskie relacje nie bez granic
Nie oznacza to, że w bliskich związkach granice psychologiczne znikają. Nie ma przecież na świecie ani drugiej takiej samej osoby, ani takiej, która cały czas chce dokładnie tego samego co my. Mimo podobieństw, które odnajdujemy w swoich przyjaciołach, ukochanych, członkach rodziny, występują między nami różnice.
Asertywność ułatwia wyrażanie ich i akceptowanie odrębności drugiej osoby. Sprzyja tym samym tworzeniu bliskich i pozytywnych relacji opartych na szczerości i zrozumieniu. Nieuznawanie natomiast różnic i granic psychologicznych prowadzi do ujawnienia się szeregu nieasertywnych zachowań i – w efekcie – utrudnia budowanie dobrych relacji.
Granice a różnice
Wydawałoby się, że nie ma nic trudnego w mówieniu o tym, co się czuje i uznawaniu tego, że ktoś może czuć coś innego. Okazuje się, że często wcale nie przychodzi to z łatwością. Źródłem tego są m.in. obawy przed odrzuceniem.
Boimy się np. że jeżeli komuś – zwłaszcza komuś, kto jest dla nas z różnych powodów ważny – odmówimy, w odpowiedzi złego utracimy relację z nim.
Zgoda czy strach
W sytuacji, kiedy znajomi namawiają do robienia czegoś, na co sami nie mamy ochoty, potrafimy się zgodzić, bojąc się utracić się ich sympatię lub swój wizerunek w ich oczach. Wynika to zwykle z błędnego przekonania, że różnice, odmienne punkty widzenia czy potrzeby są czymś, co psuje pozytywne relacje.
W takiej sytuacji możemy ulegać przeświadczeniu, że tylko poprzez dostosowanie się do oczekiwań innych jesteśmy w stanie zyskać akceptację.
Niekiedy różnice z kolei wydają się być na tyle nie do zaakceptowania, że uruchamiają agresję. Jej częstym celem jest podporządkowanie sobie innych siłą, co również niweluje zróżnicowanie. Nie ulega wątpliwości, że każde z tych zachowań: uległe, agresywne i asertywne wpływa na to, jak sami się czujemy w relacjach z innymi i jak inni czują się z nami.
Asertywność, w przeciwieństwie do pozostałych, umożliwia uwzględnienie odmiennych punktów widzenia i sposobów przeżywania świata.
➥ Szukasz pomocy lub wsparcia?
‣ skorzystaj z młodzieżowego telefonu zaufania 116111
‣ zasięgnij anonimowej porady e-mail lub porozmawiaj na czacie
‣ Pobierz ulotkę z telefonami dla osób poszukujących wsparcia
