Nuda i narkotyki – sprawdź się

Nuda. Jakie myśli przychodzą Ci do głowy, gdy słyszysz to słowo? Kojarzy Ci się ono z chwilą przyjemnego odprężenia, wolności od wszystkich zadań i obowiązków, upragnioną bezczynnością? A może dla Ciebie nuda to nieznośny stan, w którym nie wiadomo, co ze sobą począć, czym się zająć i o czym myśleć? Masz tendencję do częstego nudzenia się, czy może raczej doskwiera Ci brak czasu na nudę?

Gdyby wszystkie małpy potrafiły się nudzić, zostałyby ludźmi.
Johann Wolfgang von Goethe

Nuda to nic złego

Każdy z nas czasem się nudzi. Istnieją jednak różne rodzaje nudy. Badacze, obserwując pracę mózgu, rozróżnili nudę krótkotrwałą od nudy przewlekłej. Ta druga, ich zdaniem, może prowadzić do sięgania po narkotyki.

Amerykańscy neurolodzy odnotowali, że w stanie krótkotrwałego znudzenia ustaje komunikacja pomiędzy obszarami odpowiedzialnymi za czynności świadome: samokontrolę, wzrok i język. W tym czasie rozbudzają się te obszary mózgu, które są odpowiedzialne za kreatywność.

We właściwych proporcjach

Taka nuda jest nam od czasu do czasu potrzebna, ponieważ pozwala ona „wypocząć” naszemu umysłowi od rutynowych zadań. Dzieje się jednak tak tylko w przypadku nudy krótkotrwałej. Inaczej rzecz wygląda, kiedy mowa o nudzie utrzymującej się przez dłuższy czas.

Poziom nudy

Stan przewlekłego znudzenia może świadczyć o zaburzonym funkcjonowaniu układu dopaminergicznego. Dopamina, to ważny neuroprzekaźnik odpowiadający za doświadczenia przyjemnych emocji i odczuć.

Jej niedostatek utrudnia przeżywanie takich emocji jak radość czy podekscytowanie i zwiększa zapotrzebowanie na silną stymulację.
Takiego „kopa” i stymulacji dostarczają uzależnienia i zachowania ryzykowne1.

Nadmiar zaburza

Zdaniem badaczy ludzie doświadczający przewlekłej nudy są podatni na uzależnienie od narkotyków.
Amerykańscy badacze dowiedli, że ponad połowie nastolatków (52%) grożą nałogi jeżeli znajdą się pod wpływem stresu, częstej nudy lub nadmiaru pieniędzy2.

Kontrola wzmacnia

Związki te nie wynikają jedynie z braku równowagi chemicznej, prowadzącej do szukania silnej stymulacji. Naukowcy dostrzegają jeszcze związki wynikające z uwarunkowań psychologicznych oraz kulturowych.

Okazuję się, że jeśli osoby uzależnione od narkotyków potrafią nauczyć się radzić sobie z ich nudą, mogą być mniej narażone na nawroty i ich terapie częściej zakończone są powodzeniem.

W jednym z badań przeprowadzonych wśród 156 uzależnionych od narkotyków osób (w wieku od 24 do 68 lat) odnotowano, że poziom nudy był jedynym wiarygodnym czynnikiem umożliwiającym przewidzenie utrzymania się leczonych w terapii3.

Uwarunkowania kulturowe

Psychologowie zwracają uwagę na wpływ kultury, która może pogłębiać tendencję do popadania w stan znudzenia. Przyzwyczajeni do korzystania z bardzo wielu źródeł rozrywki i stymulacji płynącej z zewnątrz (takich jak telewizja, filmy, Internet, gry komputerowe) ulegamy przeciążeniu i tracimy kontakt ze sobą, z własnymi potrzebami. Narkotyki dostarczają wówczas sztucznych i dodatkowych przeżyć.

Sprawdź siebie

Czy masz tendencję do popadania w stan niebezpiecznego znudzenia?4 Aby odpowiedzieć sobie na to pytanie wypełnij poniższy test. Składa się on z 7 pytań. Na każde z nich odpowiedz TAK lub NIE. Następnie, używając poniższego klucza, zlicz uzyskane punkty i przekonaj się, czy zagraża Ci stan przewlekłej nudy.

1. Kiedy wykonuję jakieś zadanie, nie mam trudności w skupieniu się na nim TAK/NIE
2. Zazdroszczę tym, którzy zawsze umieją znaleźć sobie jakieś zajęcie – ja zazwyczaj nie wiem, co z sobą zrobić w wolnym czasie TAK/NIE
3. Można o mnie powiedzieć, że jestem „kopalnią pomysłów” TAK/NIE
4. Gdy przychodzi mi na coś dłużej poczekać, staję się zmniecierpliwion(a)y i szybko się denerwuję TAK/NIE
5. Mogę policzyć na palcach rzeczy, które sprawiają mi przyjemność TAK/NIE
6. W mojej rodzinie jestem tą osobą, na którą trzeba zawsze najdłużej czekać, gdy wychodzimy z domu – wszystko, co robię, zajmuje mi bardzo dużo czasu TAK/NIE
7. Tylko wtedy, gdy robię coś ekscytującego, czuję, że żyję TAK/NIE

Klucz do testu

Odpowiedzi:

Od 0 do 1 pkt

Wulkan energii

Przewlekła nuda zdecydowanie Ci nie grozi. Prawdopodobnie tryskasz energią i zapałem. Działanie to Twój żywioł. Pomyśl jednak o tym, że czasami każdemu z nas przydaje się odrobina bezczynności. Taka krótkotrwała nuda może pomóc w uruchomieniu własnej kreatywności i zapewni umysłowi niezbędny odpoczynek. Warto więc nauczyć się krótkotrwale nudzić!

Od 2 do 3 pkt

Zaangażowan(a)y

Przewlekła nuda to nie jest coś, czym musisz się martwić. Prawdopodobnie umiesz angażować się w ważne dla siebie zadania i czynności. Masz swoje zainteresowania i wiesz, w jaki sposób wypełnić swój czas wolny. Umiesz się również czasem przyjemnie zrelaksować i ponudzić. Pamiętaj o tym, by utrzymać między działaniem a nudą właściwą równowagę – ani z jednym, ani z drugim nie należy przesadzać.

Od 4 do 7 pkt

Znudzon(a)y

Uwaga! Przewlekła nuda to coś, co zdecydowanie może pojawić się w twoim życiu. Im więcej punktów zdobyłe(a)ś, tym bardziej musisz się zastanowić nad tym, dlaczego z takim trudem przychodzi Ci angażowanie się w różne zadania i działania. Przeczytaj poniższe wskazówki i postaraj się nie dać się nudzie!

Jak nie dać się nudzie?

Aby nie dać się nudzie, warto pomyśleć nad tym, jak można spędzać swój czas wolny. Tutaj sprawdza się np. regułą naprzemienności: chcąc odpocząć róbmy to, czego nie robimy na co dzień w pracy, w szkole czy w domu. Jeżeli uczysz się, spędzając wiele godzin w szkolnej ławce, wybieraj aktywne formy odpoczynku i odwrotnie. Rozwijaj swoje pasje i zainteresowania – najzdrowiej nas „nakręcają”. Kolejnym sposobem pozwalającym nie popadać w stan przewlekłego znużenia jest aktywność fizyczna oraz kontakty i relacje z ludźmi.

Na swojej aktualności nie straciła recepta Arystotelesa na spędzanie czasu wolnego. Zalecał on aktywności zapewniające: element zabawy, wykonywanie ich dla nich samych, oraz kontakty z ludźmi. Przykładami takich aktywności mogą być gry planszowe czy rekreacyjna aktywność sportowa.