Wartości, samorealizacja, zdrowe życieCzłowiek jest istotą społeczną, co oznacza, że potrzebuje obecności innych ludzi. Badania pokazują, że dobre relacje w znaczącym stopniu przekładają się na zadowolenie z życia. Dodatkowo, ta tak zwana sieć wsparcia społecznego jest jednym z czynników chroniących nasze zdrowie psychiczne.
Warto zatem podchodzić do budowania i pielęgnowania relacji z największą dbałością. Pomocne może być w tym poukładanie się z samym sobą (dlatego zachęcam do zapoznania się z pozostałymi wpisami z cyklu „Zaopiekuj się”) oraz efektywne komunikowanie się, któremu poświęcony jest poniższy wpis.
Dobre relacje a sposoby komunikowania
Komunikacja to ważna umiejętność społeczna, którą warto nieustannie rozwijać. Zaniedbanie jej może prowadzić do licznych konfliktów, poczucia bezradności, braku pewności siebie, niskiego poczucia własnej wartości czy samotności. Doskonaląc ją dajemy sobie przestrzeń na rozmowy o potrzebach, uczuciach czy troskach, co w konsekwencji dobrze wpływa na nasze samopoczucie.
Na proces komunikacji składają się trzy główne elementy: nadawca, odbiorca i komunikat.
Na początku u nadawcy powstaje określona intencja, czyli cel nadania komunikatu. Ta intencja zostaje przekazana odbiorcy określonym kanałem informacyjnym – bezpośrednim lub pośrednim. Następnie zostaje ona odebrana i poddana interpretacji. Mamy zatem sporo elementów, w których proces rozmowy może wyglądać inaczej, niż początkowo to zaplanowaliśmy.
Jak mówić skutecznie
Skuteczna komunikacja zachodzi wtedy, gdy odbiorca interpretuje komunikat nadawcy zgodnie z jego intencją. Jednak, gdy do naszych wypowiedzi dołączają emocje, sprawy mogą się nieco skomplikować. Komunikat nadawany bądź odbierany w silnych emocjach często powoduje jego błędną interpretację oraz może być obarczony licznymi domysłami czy wyobrażeniami.
Emocje mogą zatem wiele namieszać w naszym komunikowaniu.Stanowią jednak nieodłączną część naszego codziennego życia i pełnią wiele ważnych funkcji, z którymi możesz się zapoznać czytając wpis o emocjach. Nieokiełznane emocje mogą stanowić dla Ciebie zagrożenie. Jeśli jednak je oswoisz, staną się Twoimi sprzymierzeńcami.
Proces komunikacji zawodzi niekiedy również dlatego, że nie ogranicza się on wyłącznie do nadawania bądź odbierania komunikatu słownego – wypowiedzianego lub napisanego. Oprócz komunikacji werbalnej (słownej) istnieje również komunikacja niewerbalna. Zaliczamy do niej mimikę, ton głosu, postawę ciała itp. Te drobne, choć niezwykle ważne szczegóły sygnalizują nam stosunek nadawcy komunikatu do jego treści oraz znacząco wpływają na relację pomiędzy rozmówcami.
Komunikat 'Ty’
Kluczową rolę odgrywa jednak sposób naszej komunikacji. W sytuacjach dla nas trudnych mamy tendencję do nadawania tzw. komunikatów typu Ty. Mówimy: „ciągle mnie krytykujesz”, „znowu się spóźniasz”, „zawsze mnie ignorujesz”. Skupiamy się na tym co złe, oskarżamy i oceniamy.
To prosta droga do rozwoju kłótni – tego typu komunikaty są dla odbiorcy krzywdzące, w związku z czym wzbudzają u niego chęć obrony lub ataku. Inaczej dzieje się, gdy swoje niezadowolenie wyrażamy wobec konkretnego zachowania danej osoby oraz wskazujemy, czego innego potrzebujemy w tego typu sytuacjach. Umożliwia nam to stosowanie tzw. komunikatu typu Ja, który sprawia, że rozwiązywanie codziennych problemów staje się o wiele łatwiejsze.
Komunikat 'Ja’
Komunikat 'Ja’ jest zbudowany z czterech kluczowych elementów:
Czuję …
(wyrażenie emocji, jakie wywołuje u nas dane zachowanie)
Kiedy Ty …
(opis zachowania, które wywołuje u nas te emocje – unikamy oceny)
Ponieważ …
(wyjaśnienie, dlaczego jest to dla mnie ważne)
Chcę, żebyś …
(opisanie czego, oczekuję w przyszłości w podobnej sytuacji)
’Ja’ w praktyce
Zamiast „Ciągle mnie krytykujesz” możesz powiedzieć:
„Jest mi przykro, kiedy zwracasz uwagę wyłącznie na moje potknięcia, trudno mi wtedy zmotywować się do dalszej pracy. Potrzebuję od Ciebie więcej wsparcia”.
Zamiast „Znowu się spóźniasz” możesz powiedzieć:
„Złoszczę się, kiedy nie przychodzisz na umówione spotkanie o czasie, ponieważ wpływa to na moje inne plany. Czy możesz w przyszłości informować mnie o swoim spóźnieniu z wyprzedzeniem?”.
Zamiast „Zawsze mnie ignorujesz” możesz powiedzieć:
„Jest mi smutno, kiedy nie odpowiadasz na moje wiadomości, ponieważ bardzo ważne jest dla mnie Twoje zdanie. Czy możemy o tym porozmawiać?”.
Schemat rozmowy
Stosowanie schematu:
czuję (emocja) – kiedy Ty (zachowanie) – ponieważ (potrzeba) – dlatego chcę (prośba)
na początku może wydawać się dość nienaturalne, jednak to praktyka czyni mistrza. Regularne używanie go w różnych sytuacjach społecznych sprawi, że z czasem będziesz go stosować intuicyjnie. Przełoży się to także na Twoją asertywność, czyli umiejętność wyrażania swoich uczuć i potrzeb w sposób dobry dla siebie i zapewniający szacunek innym.
Dla mnie nieocenioną wartością wynikającą z używania komunikatu Ja jest znacząca poprawa relacji z ludźmi wokół. Sprawdź, może też zobaczysz w nim coś przydatnego i dzięki temu zaopiekujesz się swoimi relacjami.
Agata Hemmerling-Goc