Od 1985 r. do końca pierwszego kwartału 2014 r. zarejestrowano na terenie Polski niemal 18 tysięcy przypadków zakażenia wirusem HIV. Jedna trzecia spośród nich związana była z iniekcyjnym (dożylnym) zażywaniem narkotyków. Dane zebrane wśród klientów Punktów Konsultacyjno-Diagnostycznych wskazują, że najwyższe ryzyko zakażenia HIV związane jest z dożylnym przyjmowaniem narkotyków i podejmowaniem ryzykownych kontaktów seksualnych.
Narkotyki zwiększają ryzyko zakażenia HIV
Kontakt z krwią osoby zakażonej HIV
Niektóre środki psychoaktywne przyjmowane są w iniekcjach, czyli poprzez wstrzyknięcie narkotyku do organizmu. W takim przypadku ryzyko zakażenia HIV zwiększa się szczególnie w sytuacji, gdy osoba zażywająca narkotyk używa tych samych igieł i strzykawek wspólnie z innymi osobami.
W sprzęcie używanym do iniekcji zawsze znajduje się krew (w świetle igły i w końcówce strzykawki), poprzez którą może dojść do zakażenia HIV. Tylko pierwszorazowe użycie jednorazowych strzykawek i igieł gwarantuje ich sterylność.
Nie istnieje bowiem skuteczny sposób dezynfekcji jednorazowych strzykawek, który gwarantowałby całkowitą eliminację ryzyka zakażenia wirusem HIV.
Kontakty seksualne z osobą zakażoną HIV
Największe ryzyko zakażenia HIV pojawia się w sytuacji podejmowania kontaktu seksualnego z osoba zakażoną bez zabezpieczenia.
Nie ma przy tym znaczenia, czy jest to stosunek waginalny, oralny czy analny. Warto pamiętać, że używanie substancji psychoaktywnych zwiększa ryzyko angażowania się w ryzykowane kontakty seksualne.
Obecność substancji psychoaktywnej w organizmie człowieka wpływa na funkcjonowanie jego mózgu i układu nerwowego. W zależności od rodzaju zażywanego narkotyku, nasze zachowanie, percepcja, szybkość reakcji, świadomość itp. zmieniają się. Na jakiś czas tracimy więc dotychczasową kontrolę nad sobą, swoim ciałem i reakcjami.
W takiej sytuacji rzadziej zdajemy sobie sprawę z potencjalnego ryzyka i zagrożeń związanych z sytuacją, w której się znajdujemy. Często bez zastanowienia i odpowiednich hamulców robimy rzeczy, których nie zrobilibyśmy „na trzeźwo”. Możemy też nie mieć wpływu na to, co dzieje się z naszym ciałem.
To wszystko zwiększa możliwość zaistnienia sytuacji ryzykownych, w których może dojść do zakażenia HIV, w tym m.in.:
- do decyzji o podjęciu kontaktu seksualnego bez użycia prezerwatywy;
- do podjęcia nieplanowanego kontaktu seksualnego bez użycia prezerwatywy;
- do stania się ofiarą przestępstwa seksualnego.
Postępuj rozsądnie
Rozsądek i ostrożność zmniejszają ryzyko zakażenia HIV. Postępuj w zgodzie z poniższymi wskazówkami:
- Zachowaj ostrożność w kontakcie z osobą, która się skaleczyła. Nie pomagaj jej bez użycia jednorazowych rękawiczek.
- Używaj tylko swoich przyborów kosmetycznych i nie pożyczaj ich innym osobom (nawet najbliższym). Dotyczy to szczególnie maszynek do golenia.
- Jeżeli z jakiegoś powodu używasz igieł lub strzykawek – zawsze korzystaj z tych jednorazowych i wyrzucaj je po każdym użyciu.
- Korzystając z pomocy dentysty, usług kosmetyczki bądź wykonując tatuaż, wybieraj sprawdzone miejsca. Zawsze pytaj o to, czy używane narzędzia są sterylne. Jeżeli masz choć cień podejrzeń, że nie – zrezygnuj.
- Zastanów się, zanim podejmiesz kontakty seksualne (oralne, analne, waginalne) i nigdy nie rób tego bez użycia prezerwatywy. Pamiętaj, że inne środki antykoncepcyjne nie ograniczają ryzyka zakażenia HIV.
- Nie używaj narkotyków. Zażycie substancji psychoaktywnych zawsze zwiększa ryzyko znalezienia się w sytuacjach, które mogą prowadzić do zakażenia wirusem HIV.
Testuj się
Nie bój się zrobić testu na obecność HIV. Nie warto żyć w niepokoju. Jednocześnie, bez wiedzy o zakażeniu, nie masz jak podjąć odpowiedniego leczenia. Obecnie istnieją leki antyretrowirusowe, które pozwalają na wieloletnie życie z wirusem HIV.
Test możesz wykonać anonimowo i całkowicie bezpłatnie w punktach konsultacyjno-diagnostycznych, najszybciej 12 tygodni po zdarzeniu, w którym mogło dojść do zakażenia HIV.
➥ Gdzie zrobić test na HIV
Adresy punktów znajdziesz na stronie www.aids.gov.pl
➥ Jeśli szukasz pomocy
‣ zajrzyj do poradni internetowej
‣ lub skorzystaj z młodzieżowego telefonu zaufania
Literatura:
- Program pilotażowy skierowany do osób przyjmujących narkotyki drogą iniekcji (IDU) dotyczący oszacowania rozpowszechnienia zakażeń HIV i HCV wśród iniekcyjnych użytkowników narkotyków z Warszawy i okolic, Społeczny Komitet ds. AIDS, 2014.
- HIV a narkotyki, dostępne na: http://www.aids.gov.pl/pobierz/3191/
- Co musisz wiedzieć o HIV i AIDS bez względu na to, gdzie mieszkasz i pracujesz, dostępne na: http://www.aids.gov.pl/pobierz/1891/
- HIV?! AIDS/! O co kaman?, dostępne na: http://www.aids.gov.pl/pobierz/1888/